حق بیمـه در قـراردادهـا (قسمت اول)

عباس علائیان، قاضی دادگستری:

مقدمه کارفرمایـان مشمول قانون تأمیـن اجتماعی مطابق مقررات مواد 36،38،39و 41 قانون تأمین اجتماعی مکلفند کارکنان خود را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه نموده و حق بیمه آنان را مطابق مقررات و بخشنامه سازمان پرداخت نمایند. میزان حق بیمه کارگران معمولاً به دو طریق محاسبه و دریافت می گردد: روش اول: حق بیمه مطابق ماده 28 قانون تأمین اجتماعی و با توجه به میزان مزد و حقوق و مزایای مستمر کارگران و تعداد واقعی آنان مطابق لیست ارسالی از سوی کارفرما پرداخت می شود.

روش دوم: بـه جهـت موقتـی بودن کـار و همچنین موقتی بودن کارگران و ثابت نبودن آنان و عدم امکان ارسال لیست ثابت و اینکه امکان تفکیک مزد پرداختی از کل هزینه صورت گرفته (کارکرد ناخالص) وجود ندارد با تجویز قانونگذار و مصوبه شورای عالی سازمان تأمین اجتماعی، حق بیمه بر اساس ضریب یا درصدی از کل مبلغ پیمان (کارکرد ناخالص) محاسبـه می گـردد که این نـوع از محاسبـه حق بیمـه در قراردادهای پیمانکـاری صورت می گیرد.

در این نوشتار نحوه محاسبه حق بیمه و میزان آن در قرادادهای پیمانکاری اجمالاً بیان می شود. میزان حق بیمه در انواع قراردادها: در اجـرای ماده 38 قانـون تأمین اجتماعـی، سازمان حق بیمه را در انواع قراردادها به صورت ضریبی از مبلغ ناخالص کارکرد پیمان تعیین نموده است که با توجه به نوع قراردادها و اینکه قرارداد عمرانی یا غیر عمرانی باشد و یا تهیه مصالح به عهده کارفرما (واگذارنده کار) یا پیمانکار باشد و اینکه اجرای پیمان به صورت مکانیکی یا دستی (غیرمکانیکی) صورت بگیرد، حق بیمه متفاوت خواهد بود که در ادامه به انواع قراردادها و نرخ حق بیمه آنها می پردازیم:

الف) قراردادهای عمرانی: قـراردادهای موضـوع طـرح هـای عمرانـی قراردادهایی هستنـد که دارای شرایط زیـر باشند:

1- انعقاد قرارداد بر اساس فهرست بها پایه سازمان برنامه و بودجه یا بر اساس ضوابط تیپ آن سازمان ( در قراردادهای مشاوره ای) صورت گرفته باشد.

2- تمـام یا قسمتی از اعتبار طرح و بودجه مورد نیاز از محل اعتبارات تملک دارایی های سرمایـه ای دولت (اعتبارات عمرانـی ملـی، منطقه ای و استانی) تأمین شده باشد.

3- در این گونه قرادادها همانطور که مشخص است واگذارنده کار همیشه دولت است. طرح موضوع قرارداد دارای شماره طرح و ردیف بودجه دولتی است. قراردادهای عمرانی بر اساس موضوع قرارداد به دو دستـه مشـاوره ای و اجرایی تقسیـم می شود که ضریب حق بیمه هر کدام متفاوت است.

* قراردادهای عمرانی اجرایی: موضوع این دستـه از قراردادهـا احداث ساختمـان و بزرگراه و… می باشد که حـق بیمه این نوع قراردادها به میزان 6/6 درصد ناخـالص کارکـرد می باشـد که 1/6 درصـد سهـم پیمانکـار و 5 درصـد سهـم کارفرمـا بـوده و در پرداخـت هـر صـورت وضعیـت سهـم پیمانکـار از مبلـغ صـورت وضعیـت کسـر و سهـم کـارفـرمـا نـیـز از مـحـل اعـتـبـار عـمـرانـی طـرح، تـأمیـن و بـه حساب سازمان واریز می شود.

* قرارداد عمرانی مشاوره ای: موضوع این قراردادها ارائه خدمات مشـاوره و نظارت می بـاشد و عمومـاً نیاز به مصالح ندارد. حق بیمه اینگونه قراردادها مجموعاً 15/6 درصد از کل کارکرد ناخالص می باشد که 14 درصد آن حق بیمه موضوع ماده 28 و 1/6 درصد به عنوان بیمه بیکاری است.

سهم پیمانکار 3/6 درصد و سهم کارفرما 12 درصد است که در پرداخت هر صورت وضعیت سهم پیمانکار از صورت وضعیت کسر و سهم کارفرمـا از محل اعتبار طرح تأمیـن و در حق تأمین اجتمـاعی پرداخـت می شود.

ادامه دارد …