تـأسـف دردنـاک بـرتـری جـهـانی تـأسـف دردنـاک بـرتـری جـهـانی از کالای مصرفی به کالای سرمایه ای

دکتر مجید فریدون فر تحلیل گر بازارهای مالی و مدرس دانشگاه:

پیش بینی قیمـت خودرو در مـاه‌های آینده احتمال صعودی بودن قیمت‌ها در این بازار را به دنبال دارد. از جمله مهمترین عواملی که منجر به رشد قیمت خودرو تا پایان سال و یا در سال آینده خواهد شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-1 افزایش قیمت دلار

-2 کاهش تولید و عرضه خودرو

-3 افزایش تقاضا در بازار شب عید

-4 شکست طرح واردات خودرو

-5 شکست خبردرمانی‌های دولت

-1 از آنجایی که با رشـد نقدینگی در کشور و ظهـور وقایـع تنش‌زای اخیـر در منطقـه خاورمیانه قیمت ارز از کنترل دولت خـارج شد، شاهد افزایش قیمت دلار بودیم و همین افزایش قیمت ارز یکی از دلایل افزایش قیمت در بازار خودرو نیز بود.

-2 هر چنـد در ماه گذشتـه خبری مبنـی بر افـزایش فروش خودروهـای داخلی به مقدار مشخص 120 هزار خودرو منتشر شـد، اما این برنامه عملی نشد و در حال حاضر بازار خودرو ایران با عرضه کم و تقاضای زیادی رو به رو است و همین نکته منجر به صعود قیمت‌ها در این بازار می‌شود.

-3 با نزدیک شدن به عید نوروز، به شکل سنتی با افزایش قیمت خودرو رو به رو خواهیم بود. در صورت ثبات قیمت دلار، قیمت خودرو در یک تا دو ماه ابتدایی سال 1403 کاهش پیدا خواهد کرد اما اگر مسیر افزایشی قیمت دلار ادامه پیدا کند، قیمت خودرو نه تنها کاهش پیدا نخواهد کرد بلکه با شتاب بیشتری به رشد خود ادامه خواهد داد.

-4 طرح واردات خودرو نیز با شکست رو به رو شده و همین نکته خود نیز منجر به کمبود عرضه در بازار خودرو شده است.

-5 خبردرمانی‌های دولت و مسئولین نیز در زمینه افزایش عرضـه و کاهش قیمت بازار خودرو با شکست رو به رو شده است. بنابراین از این جنبه نیز انتظار افزایش قیمت خودرو را داریم چون صرفِ خبر افزایش میزان تولید و عرضه خودرو تأثیری نداشته و تا زمانی که این وعده به عمل در نیاید منجـر به کاهش قیمت خودرو نخواهد شد. علاوه بر تمام نکات بالا، حذف شورای رقابت از دایره قیمت‌گذاری دستـوری احتمـالاً آزادی بیشتـری را بـرای خودروسازان به همراه خواهد داشت.

عوامل تأثیرگذار بر قیمت خودرو در ایران

* تأثیر عرضه (میزان تولید خودرو ) بر آینده قیمت خودرو

به طور کلی هر چه میزان تولید خودروی داخلی و عرضه آن در بازار بیشتر باشد، شاهد کاهش قیمت در بازار خودرو خواهیم بود و هر چه میزان تـولیـد خـودروسـازان داخلـی کـاهش پیـدا کند، قیـمـت خـودرو در بـازار افـزایش پیـدا می‌کند. اما با توجـه به این که از بهمن ماه سال 1401 تا بهمـن مـاه 1402 (یکسـال) قـرار بـوده طبـق وعده های مسئولین بیش از 1/700/000 دستگاه خودرو تولید شود، اما با گذشت یکسال نصف این میزان نیز به بازار عرضه نشده و این موضوع یعنـی کاهـش چشم‌گیر عرضـه و در نتیجـه افزایش قیمت ها

* تأثیر افزایش تقـاضا برای خریـد خودرو بر قیمت آن

به طور کلی هر چه میزان تقاضای مردم برای خرید خـودرو بیشتر شـود در صورت ثبات یا کاهش عرضـه، قیمت‌ها افزایـش بیشتری پیدا می‌کنند. به عنوان مثال با نزدیک شدن به بازار شب عید در ایران، میزان تقاضا به صورت سنتـی برای خرید خـودرو بیشتر شـده و این تقاضای زیـاد (مخصوصاً در همجواری کمبود عرضه) منجر به رشد قیمت‌ها می‌شود.

* تأثیر قیمت دلار بر آینده قیمت خودرو

با توجه به اینکه این روزها خودرو به یـک کالای سرمـایه‌ای تبـدیل شـده بنابـراین همبستگی شدیدی با قیمت دلار پیدا کرده است. به طوری که با افزایش قیمت دلار، در بازار خودرو نیز قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند. علاوه براین، بسیاری از قطعات خودرو وارداتی است و افزایش نرخ ارز، قیمت تمام شـده خودرو را افزایش می‌دهد.

* تأثیر واردات بر آینده بازار خودرو واردات خودرو

موجب افزایش عرضه در بازار شده و در نتیجه آن قیمت خودروی داخلی کاهش پیدا می‌کند. در واقـع با خـرید خودروهـای وارداتـی توسط مـردم، فشار کمتـری بـرای تولیـد بـر خـودروسازان داخلـی وارد شـده و این تولیدکنندگان می‌تواننـد کیفیت محصولات خود را بالاتر ببرند. همچنین در طی یکسـال گذشته بـا توجه به وعده های مسئولین بنابر واردات بیش از 200 هزار خودرو در طی 6 ماهه نخست سال 1402 بوده که متأسفانه در طول این مدت طبق آمار رسمی گمرک تنها کمی بیشتر از 4 هزار دستگاه خودرو وارد شده است!

* تـأثیر قیمت‌گـذاری دستـوری بـر قیـمت خـودرو

قیمت‌گذاری دستوری (شورای رقابت و وزارت صمت)‌ یکی از موارد مهمی است که بر قیمت خودرو در ایران تاأثیر می‌گذارد. خودروسازان داخلی حق ندارند تولیدات خود را به قیمتی بیشتر از بهای مصوب شده توسط دولت به فروش رسانند و همین نکته منجر به زیان خودروسازان شده و فاصله‌ای میان قیمت کارخانه‌ای خودرو و قیمت بازار ایجـاد کرده است

* تأثیر وقایع سیاسی بر قیمت خودرو

برجام، یکی از مهمترین وقایع تاثیرگذار بر بازار خودرو است به طوری که شایعات پیرامون عملی شدن یا نشدن آن موجب کاهش و افزایـش قیمـت ارز در بـازار ایـران و به تبـع کاهـش یا افـزایش قیمـت خـودرو در ایـران می‌شـود. تأثیر جنگ‌ها یا تنش‌های منطقـه‌ای نیز (هر چند کوتـاه مدت) منجر بـه افزایـش قـیمـت در بـازار خـودرو مـی‌شـود.

* تأثیر شرایط اقتصادی بر قیمت خودرو

شرایط اقتصـادی کشور از جمله مـوارد مهمـی است که بر قیمت‌ها در بـازار خودرو تأثیرگذار است. به عنوان مثال، تورم بالا که به معنای افزایش قیمت کالاها و خدمات است، منجر به افزایش هزینه‌های تولیـد خودرو (قطعـات، دستمزد کارگران و …) شده است. بنابراین مادامی که تورم در حال افزایش است، احتمال صعودی شدن قیمت‌ها در بازار خودرو نیز وجود خواهد داشت.

از مشکلات دیگـری کـه شرایـط اقتصـادی نامطلوب به وجود می‌آورد، سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت است. در حال حاضر این سیاست‌ها موجب شده که اختصاص وام به تولیدکنندگان کاهش یابد. بنـابـراین تولیـد کنندگانی همچـون ایران خودرو و سایپا با مشکل تأمین نقدینگـی بـرای تـولید محصـولات جدید رو به رو هستند. همین نکته منجر به کاهش تولید و عرضه شده که نتیجه آن افزایش قیمت خودرو است.