نقـش بانوان درتجـارت جهانی (مـوانع قـانونی مشـارکت بانـوان در تجـارت)
سپیده باهران، فعال در امور تجارت بین الملل
مشارکت بانوان در تجارت، یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی و اجتماعی است. با این حال، در بسیاری از کشورها، بانوان با موانع قانونی متعددی مواجه هستند که مانع از دسترسی کامل آنها به فرصت‌های تجاری می‌شود.این موانع قانونـی می‌تواند شامـل قوانیـن و مقررات تبعیض‌آمیز، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، و همچنین فقدان دسترسی به منابع و حمایت‌های مالی باشد.
موانع قانونی مشارکت بانوان در تجارت
- قوانین تبعیض‌آمیز
در بسیاری از کشورها، قوانین و مقرراتی وجود دارنـد که به طور مستقیـم یا غیرمستقیم به تبعیض علیـه بانوان در حـوزه تجـارت منجـر می‌شوند. برخی از این قوانین عبارتند از:
الف. محـدودیت‌های قـانونـی در مالکیـت و مدیریت کسب‌وکار: در برخی کشورها، قوانین مالکیت و مدیریت کسب‌وکار به گونـه‌ای تدوین شده‌اند که بانوان نمی‌توانند به تنهایی مالکیت یا مدیریت یک کسب‌وکار را بـر عهده بگیـرنـد. این قوانیـن، می‌تواند شامل نیاز به اجازه همسر یا سرپرست مرد برای ثبت کسب‌وکار باشد.
ب. محدودیت‌های قانونی در دسترسی به منابع مالی: بانوان در بسیـاری از کشورهـا به دلیل قوانین تبعیض‌آمیز نمی‌توانند به راحتی به منابع مالی دسترسی پیدا کنند. این شامل محدودیت در دریافت وام‌های تجاری، کارت‌های اعتباری و سایر تسهیلات مالی می‌شود.
- فرهنگ و رسوم اجتماعی
در برخی جوامع، فرهنگ و رسوم اجتماعی به گونه‌ای است که زنان را از مشارکت فعال در تجارت منع می‌کند. این موانع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
الف. نقش‌های جنسیتی سنتی:نقش‌های جنسیتی سنتی که زنان را به وظایف خانگـی و مراقبت از خـانواده محـدود می‌کند،می‌تواند مانع از فعالیت‌های تجاری بانوان شود.
ب. تبعیض فرهنگی:در برخـی فرهنگ‌ها، بـانوان بـا تبعیض‌هـای فرهنگی و اجتماعی مواجه هستند که مانع از ورود آنهـا به حـوزه تجـارت می‌شـود. اینهـا می‌توانـد شامـل نگرش‌هـای منفـی نسبت به توانایی‌های بانوان در مدیریت و تجارت باشد.
- فقدان حمایت‌های قانونی و نهادی
حمـایت‌های قـانونی و نهـادی می‌تواند نقش مهمی در تسهیل مشارکت بانوان در تجارت ایفا کند. بـا ایـن حـال، در بسیـاری از کشـورهـا، ایـن حمایت‌ها به اندازه کافی وجود ندارد. برخی از این موارد عبارتند از:
الف. فقدان قوانین حمایتی:در برخـی کشورها، قوانین حمـایتی کافـی برای تشویق و حمایت از بانوان در تجارت وجود ندارد. این شـامل قوانین ضـد تبعیض، قوانین حمایت از حقوق بانوان در محیط کار و قوانین تشویق به کارآفرینی بانوان می‌شود.
ب. فقدان نهادهای حمایتی:نهادهای حمایتی مانند سازمان‌های غیر دولتی، انجمن‌های تجاری و نهادهای دولتی می‌توانند نقش مهمی در حمایت از بانوان کارآفرین و تجار ایفا کنند. با این حال، در بسیاری از کشورها، این نهادها به اندازه کافی توسعه نیافته‌اند.
- مشکلات حقوقی و قضایی
بانوان در بسیاری از کشورها با مشکلات حقوقی و قضـایی متعـددی مواجـه هستند که مانع از مشارکت فعال آنها در تجارت می‌شود. برخی از این مشکلات عبارتند از:
الف. دسترسی محدود به عدالت:بانوان ممکن است به دلیـل قوانین تبعیض‌آمیز یا نگرش‌های جنسیتـی در سیستم قضایی، به سختی بتوانند به عدالت دسترسی پیدا کنند و حـقـوق خـود را در تـجـارت حـفـظ کنـنـد.
ب. تبعیض در اجرای قوانین:حتی در صورت وجود قوانین حمایتی، اجرای این قوانین می‌تواند به دلیل نگرش‌های تبعیض‌آمیز قضات و مجریان قانون با مشکلاتی همراه باشد.
راهکارها
- اصلاح قوانین تبعیض‌آمیز
الف. بازنگری و اصلاح قوانین:بازنگری و اصلاح قوانین تبعیض‌آمیز به منظور حذف محدودیت‌های قانونی برای بانوان در حوزه تجارت بسیار مهم است. این شامل قوانین مالکیت، دسترسی به منابع مالی و سایر قوانین تجاری می‌شود.
ب. تصویب قوانین حمایتی:تصویب قوانین حمایتی مانند قوانین ضد تبعیض، قوانین حمایت از حقوق بانوان در محیط کار و قوانین تشویق به کارآفرینی بانوان می‌تواند نقش مهمی در حمایت از بانوان در تجارت ایفا کند.
- تغییر فرهنگ و نگرش‌ها
الف. آموزش و آگاهی‌بخشی:بـرنامه‌هـای آموزشی و آگاهی‌بخشـی می‌تـواند بـه تغییر نگرش‌های منفـی نسبت به توانایی‌های زنان در تجارت کمک کند.ایـن برنامه‌ها مـی‌تـواند شـامـل آموزش‌های جنسیتی، کارگاه‌های آموزشی برای بانوان کارآفرین و برنامه‌های رسانه‌ای باشد.
ب. ترویج نقش‌های مثبت بانوان:ترویج نقش‌های مثبت بانوان در تجارت و کارآفرینـی از طریق رسانه‌ها، داستان‌های موفقیت و رویدادهای عمـومی می‌تواند به تغییر نگـرش‌های فرهنگـی و اجتماعی کمک کند.
- تقویت نهادهای حمایتی
الف. توسعه نهادهای حمایتی:تـوسعـه و تقـویت نهـادهای حمـایتـی مـانند سازمـان‌های غیردولتـی، انجمن‌های تجـاری و نهادهای دولتی می‌تواند نقش مهمی در حمایت از بانوان کارآفرین و تجار ایفا کند.
ب. ارائه خدمات مشاوره و مالی:ارائه خدمات مشاوره‌ای و مالی به بانوان کارآفرین می‌توانـد به آنها کمک کند تا با موانع قانونی و مالی مواجه شده و موفقیت در تجارت را تجربه کنند.
- بهبود دسترسی به عدالت
الف. آموزش قضات و مجریان قانون:آموزش قضات و مجریان قانون در مورد حقوق بانوان و قوانین حمایتی می‌تواند به بهبود اجرای قوانین و دسترسی بانوان به عدالت کمک کند.
ب. ایجاد نهادهای حمایتی قضایی:ایجاد این نهادها مانند کلینیک‌های حقوقی و مراکز مشاوره حقوقی می‌تواند به بانوان کمک کند تا به راحتی به عدالت دسترسی پیدا کنند و حقوق خود را در تجارت حفظ کنند.
نتیجه‌گیری
موانـع قانونـی مشـارکت بـانـوان در تجـارت می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی داشته باشد. با این حال، با اصلاح قوانین تبعیض‌آمیز، تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی، تقـویت نهادهای حمایتی و بهبود دستـرسی به عـدالت، می‌تـوان این مـوانـع را کاهـش داد و مشـارکت بـانـوان در تـجـارت را تسهیل کرد.افـزایش مشارکت بـانوان در تجـارت نه تنهـا به توسعـه اقتصـادی کمک می‌کنـد، بلکه به بهبود وضعیت اجتماعی و کاهش نابرابری‌های جنسیتی نیز منجر می‌شود.
