نحوه تنظیم قرارداد بین المللی (قسمت دوم)

سعید ره انجام، دانشجوی دکتری حقوق و مدرس دانشگاه:

روش هـای پـرداخت در قـرارداد بین المللـی

روش حسـاب بـاز

در این روش فروشنده با اعتماد و به اعتبار واردکننـده کـالا را نخست بـرای او ارسـال می دارد و واردکننده بعد از دریافت کالا و معمولاً فروش آن اقدام به ارسال وجه آن می نماید.

پرداخت نقدی یا پیش پرداخت مبلغ قرارداد

در این روش فروشنده پیش از اجرای تعهدات یا تحویل کالا وجه آن را دریافت می کند. این روش برای صادر کننده امن و بی خطر است اما بالاترین ریسک را برای فرد خریدار یا وارد کننده در پی دارد چرا که وارد کننده نمی تواند از تسلیم شدن همان نوع و مقدار کالایی که برای آن قرارداد بسته است مطمئن باشد و احتمال تقلب و نیرنگ صادرکننده وجود دارد؛ از طرفی در صورت ورشکسته شدن صادرکننده معلوم نیست که کالا به دست خریدار برسد یا خیر.

روش وصول اسنادی

وصول اسنادی روشی قدیمی است که از طریق آن بانک طبق درخواست یا دستور صادرکننده با ارائه یک یا چند برات و اسناد حمل مربوط به واردکننده ، مبلغ قرارداد را را از واردکننده وصول می نماید.

روش اعتبـار اسنادی

در این روش صادرکننده وجه کالا ، تنها پس از ارائه اسناد حمل به بانکی در کشور خودش کالا را دریافت خواهد نمود و بدین وسیله ریسک عدم پرداخت از سمت خریدار از بین می رود، این روش بیشتر به نفع فروشنده بوده و منافع او را در نظر دارد به دلیل اینکه او تنها با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار به بانک می تواند وجه آن را دریافت نماید.

در این حالت خریدار هیچ کنترلی بر کالا ندارد و حتی ممکن است در بیشتر موارد و در حالی که هنوز کالا به کشور خریدار نرسیده فروشنده وجه آن را با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار از بانک دریافت دارد. بنابراین خریدار بیشترین ریسک را متقبل می شود و تنها با تنظیم شرایط اعتباری محکم می تواند نسبت به دریافت کالا اطمینان خاطر بیشتری پیدا کند.

شروط قراردادی در قرارداد بین المللی

شروط قراردادهای بین المللی می توانند مربوط به نحوه اجرای تعهدات ناشی از قرارداد، نحوه پرداخت ها، نحوه تحویـل موضوع قرارداد (شروط INCO Terms) ، نحوه حل فصل اختلافات و… باشد از جمله این شروط می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

* شرط داوری در قرارداد بین المللی

داوری یکی از مهمترین روش های حل و فصل اختلافات قرارداد های بین المللی است که به علت آسان تر ، ارزان تر و سریع تر بودن مورد استفاده قرار می گیرد. ارجاع به داوری می تواند به صورت شرط ارجاع اختلاف به داوری در ضمن قرارداد اصلی مطرح شود و یا به صورت قرارداد جداگانه که قرارداد داوری نام دارد تنظیم گردد.

* شرط محرمانگی در قرارداد بین المللی

شرط محرمانگی در قرارداد های بین المللی، حاکم بر چگونگی افشاء اطلاعات به وسیله طرفین است، چرا که امروزه اطلاعات تجاری به علت اهمیتی که دارند خود به عنوان موضوع قرارداد قرار می گیرند، از همین رو حفظ آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. محرمانگی گاه به صورت شرط در ضمن قرارداد بین المللی می آید و گاه به صورت قرارداد مستقل تحت عنوان Non-disclosure agreement یا Confidentially agreement منعقد می گردد.

* خسارت قراردادی ( وجه التزام) در قرارداد بین المللی

شرط وجه التزام در قراردادهای بین المللی به منظور جلوگیری از هر گونه اختلاف در میزان زیان و تسریع در جبران خسارت در پاره ای از قراردادهای بین المللی تجاری گنجانده می شود.

وجه التزام در قراردادهای تجاری بین المللی معمولاً برای 2 منظور پیش بینی می شود:

الف) جبـران خسارت نـاشی از عدم انجـام تعهد پـولی و یـا غیر پولی: که در این صورت وجه التزام به شکل مبلغ معین با درصدی از بهای موضوع معامله قید می شود.

ب) وجه التزام جبران خسارت ناشی از عدم تطبیق عمل متعهد با قرارداد یا وجود عیب و نقص: در این صورت وجه التزام به صورت درصدی از بهـای قرارداد معیـن می شـود و میـزان آن بـر حسـب نـوع و اهمیـت نقـص متفـاوت خواهد بود.