جنون و اقسام آن در نظام حقوقی ایران

امیرحسین عبدی پور کشاورز : محقق و حقوقدان

در ابتدای هر مقوله ای نخست می بایست تعریف جامعی از آن امر ارائه کرد که ازاضافت الی بتوان نسبت بدان اشراف یافت و قابل ملاحظه است که مسائل حقوقی نیز از این قاعده مستثنا نیستند، و لکن من باب مسئله جنون در قوانین حقوقی و جزایی ایران به گونه ای مستقیم تعریفی ارائه نشده و لازم الذکر است که اغلب آثار حقوقی نیز این مفهوم را به گونه ای بدیهی تلقی کرده و بدون تعریف مراتب آن را بیان کرده اند و همچنین برخی از تعاریف آورده شده از این مفهوم بسی مبهم است ، من باب مثال برخی فرد مجنون را کسی دانسته اند که تعادل روحی و روانی ندارد ، ولکن یقینا یافتن تعریف آن مستلزم تشریح و تفسیری اساسی از مواد قوانین است که در ادامه با استعانت از علوم تجربی به ارائه تعریف جنون می پردازیم :

جنون چیست ؟

جنون از اصطلاحات متداول علم حقوق است که نظر به حالتی دارد که درآن استطاعت اندیشیدن و استنتاج از جمع و ترکیب معلومات و در نتیجه اراده وجود ندارد .با پیدایش دیدگاه جدید در روانپزشکی، که جنون یا روانپریشی را بیماری وخیم روانی می داند که به واسطه آن جریان اندیشه و رفتار و کردار و احساس، غیرعادی می شود و بیمار معمولاً دارای نشانه هایی چون از دست دادن ارتباط با واقعیت، اختلال درک، سلوک کودکانه،

کاهش نیروی مهارکننده محرک ها و تمایلات اولیه و ابتلا به انواع هذیان ها و توهمات است.

افزون بر تعریف پیشین برخی حقوقدانان متأخر نظیر آقایان دکتر کاتوزیان ، مهدی شهیدی و جعفر بوشهری کوشیده اند جنون و مجنون را به طور کاربردی و دقیق تعریف کنند، از جمله گفته اند مجنون کسی است که توانایی اندیشیدن و استنتاج از جمع و ترکیب معلومات را ندارد و از این رو فاقد اراده است و کارهای او منشأ ارادی ندارد؛ اما ظاهراً اینگونه تعاریف متأثر از تحلیل های روانپزشکان درباره آسیب های مغزی است. بنابر نظر دکتر کاتوزیان بحث در خصوص ضایعات مغزی و آثار حزن و اعتیاد ها و امراض ناشی از آن در گستره علم حقوق نیست؛ از این حیث، شماری از منابع حقوق کیفری و جرم شناسی، ملاک های شناسایی مجنون و اقسام جنون است و مسائل مرتبط با امراض روانی را به علم پزشکی قانونی احاله کرده اند.

ادامه دارد…