تأثیرات جنگ اسرائیل و حمـاس بـر اقتصـاد جهانی و نـقـش ایران

مهدی ره انجام، کارشناس امور بانکداری بین الملل:

شروع درگیری مابین حماس و اسرائیل می‌تواند تأثیرات زیادی بر اقتصاد جهانی و اروپا داشته باشد، درست در زمانی که بازارهای بین المللی حدود 20 ماه بعد از شروع جنگ در اوکراین آرام آرام به یک ثبـات نسبـی رسیده بـودند و بـه نظـر می‌رسد تـورم افسار گسیختـه سرانجام مهار شده است، افروخته شدن شعله‌های جنگ در خاورمیانه بار دیگر فضای ترس و بیم را بر فضای اقتصاد بین المللی حاکم کرده است.

اقتصاد اروپا در این میان می تواند شاهد بیشترین آسیب از این جنگ باشد، در این میان اظهار نظر وزیر دارایی فرانسه برونو لومر در نشست جهانی صندوق بین المللی پول گواه این مدعاست، او در این نشست بیان کرده بود که که به علت موقعیت ژئوپلیتیک این درگیری به این امر منجر خواهد شد که ریسک سرمایه گذاری در سطح بین المللی بالا برود و در نتیجه باعث کاهش رشد اقتصاد جهانی خواهید شد.

بنابر پیش بینی صندوق بین المللی پول رشد اقتصاد جهانی که بعد از دوره کووید 19 و جنگ اوکراین امسال خود را به 3 درصد رسانیده بود در سال آینده به 2/9 درصد تقلیل خواهد داشت، اقتصاد اروپا هم در سال آینده رشد کمتری را نسبت به امسال تجربه خواهد کرد.

از سوی دیگر نرخ تورم که با بالا رفتن نرخ بهره بانکی و همچنین بالا رفتن سطح تولید جهانی روندی کاهشی را در سال جاری طی می کرد در میـان بسیاری از کشـورها به سطـح پایین نخواهد رسیـد و این اقتصاد ها همچنان باید با آن دست و پنجه نرم کنند. در این میان احتمال طولانی تر شدن جنگ و همینطور سرایت آن به نقاط دیگر خاورمیانه و همین طور وارد شدن بازیگران دیگر به این مهلکه می تواند بطور بالقوه باعث موج جدید تورم و کند شدن روند اقتصاد جهانی شود.

قیمت جهانی نفت روندی صعودی پیدا کرده است و این امر تأثیرات زیادی بخصوص بر روی کشورهای حوزه اروپا دارد، این کشورها به تازگی توانسته بودند از شوک جنگ اوکراین و وابستگی به انرژی روسیه رهایی پیدا کنند بار دیگر از بالا رفتن نرخ نفت و گاز آسیب خواهند دید.

در حال حـاضر افزایش قیمت نفت بطور مقطعی کنتـرل شده است و دلیل اصلی آن در درگیر نشدن تولیدکنندگان بزرگ نفت در این جنگ می باشد و نباید فراموش کرد که بازیگر اصلی در این زمینه ایران و رویکرد آن در قبال این مسئله می باشد. در غرب و بخصوص آمریکا زمزمه های مبنی بر تحریم های بیشتر و سخت تر به روی نفت و اقتصاد ایران شنیده می شود که بیشتر مبتنی بر اساس اتهامات بی اساس نقش ایران در حمله حماس به اسرائیل است، این امر و هرگونه تقابل با ایران می‌تواند به عملی شدن تهدید بستن تنگه هرمز از سوی ایران شود،که میتواند ضربات سهمگینی به اقتصاد جهانی وارد کند.

در نشست صنـدوق بین المللـی پـول در مـراکـش وزیـر خزانـه داری آمریکا جانت یلن بار دیگر مدعی شد که تمـام گزینه ها در قبال ایران به روی میز است که به نظر می رسد این تکرار مکـررات گذشته است و محلی از اعراب ندارد و پیش بینی می‌شود تولید نفت ایران در سال آینده افزایش پیدا کند. بازار گاز جهانی در حال حاضر در التهاب به سر می‌برد، بخصوص با آغاز فصل سرما قیمت آن می تواند روندی افزایشی داشته باشد.

اسرائیل هم مجبور شده است پالایشگاه گاز چوروم را از ترس حملات حماس تعطیل کنـد، که باعث تعلیـق روند استخراج و صدور گاز شده است. با توجه به داده های بالا می‌توان به شکننـدگی اقتصاد جهانی در شرایط حاضر پی برد و در این میان رفتارهای ایران و ایالات متحده به عنوان دو بازیگر اصلی منطقه می تواند باعث عوض شدن متغیرهای اقتصادی شود.

از یک سو رفتارهای تنـد گرایانه از سوی رهبـران این کشورها می تواند باعث وخیم شدن اوضاع و به طبع آن صدمه دیدن اقتصـاد جهانـی خواهد شد و در آن سـوی سکه رفتـارهای خردمندانه و عاقلانه آنها باعث فرستادن سیگنال های آرامش بخش به بازارهای بین المللی و کمک به رشد اقتصادی و سرمایه گذاری و کنترل تورم در سطح منطقه‌ای و بین المللی خواهد شد.