بررسی جرم کلاهبرداری درفضای مجازی ومجازات آن«قسمت دوم»

مریم محمودی، وکیل پایه یک دادگستری

اشاره:

در قسمت‌های پیشین این نشریه، به این موضوع اشاره نمودیم که فضای مجازی قابلیت انجام بیشترین جرایم را دارد و استفاده از اینترنت و نرم افزارهای مختلف، سبب شده است تا برخی از جرایمی که سابقاً در جـامعـه و بـه صـورت فیـزیکـی اتـفـاق می افتادند، به فضای مجازی نیز وارد شوند.

پایگاه خبری سما

سپس بـه  منشـاء پیـدایش جرم کامپیوتری و اینتـرنتی پـرداختیـم و گفتیـم گستـرش استفـاده افـراد از اینتـرنت علاوه بر بهبـود کیفیت زنـدگی و افـزایـش سرعـت انجـام کارهـا مشـکلات و روش‌هـای جدیدی برای کلاهبرداری اینترنتی را نیز به وجود آورده است.

به دنبال آن به تفاوت کلاهبرداری سنتی با کلاهبرداری رایانه ای اشاره نمودیم و در ادامه به انواع کلاهبرداری رایانه ای می پردازیم:

مبحث سوم ) انواع کلاهبرداری رایانه ای

اگر کمی به جرایم سایبری نگاه کنیم، متوجه شکلهای گوناگون کلاهبرداری اینترنتی خواهیم شد. اما متخصصان حوزه امنیت سایبری،  کلاهبرداری اینترنتی را در ۶ دسته مجزا تقسیم بندی

میکنند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

1-قمار و شرط بندی

یکی از اموری که در محیط واقعی و مجازی با چهره جذابی توجه افراد را جلب میکند،قمار و شرط بندی است. گاهی فرد آنقدر سرگرم قمار و شرط بندی میشود که متوجه ازدست دادن اموال خود نخواهد شد. در این میان سایتهای شرط بندی با ایجاد حرص وطمع در اعضای سایت به حساب کاربری و اطلاعات بانکی آنها دستبرد میزنند. ایجاداعتیاد به بازی و مایه گذاشتن از موجودی نقدی و غیرنقدی راهایی برای کلاهبرداری اینترنتی در سایتهای شرط بندی و

قمار هستند.

2-فروش حساب کاربری بازیهای آنلاین

در چند سال اخیر بازیهای آنلاین در میان نوجوان و جوانان محبوبیت ویژه ای به دست آورده اند. گروهی از افراد از فرصت تحریمهای علیه ایران استفاده کرده و اکانتهای بازیهای کامپیوتری و موبایلی را به مردم میفروشند و درآمد هنگفتی از این مسیر به دست میآورند. اما همین مسیر به کلاهبرداران فرصتی داده تا بتوانند دزدی اموال مردم رااز طریق دیگری در فضای مجازی انجام دهند. به خصوص که شاید کودکان و نوجوانان درباره مسائل امنیت اطلاعات آگاهی نداشته باشند و خیلی سریع طعمه کلاهبرداران شوند.

از طرفی اعتیاد به بازیهای آنلاین باعث میشود که بازیکنان به انجام بازیهای مختلف تن دهند و پول بیشتری را صرف این کار کنند.

3-کلاهبرداری اینترنتی با رمز پویا

چند سالی از روی کار آمدن رمز پویا برای پرداختهای آنلاین میگذرد. اما فیشینگ ودزدیهای اینترنتی به صورت تلفنی، پیامکی و آنلاین به راههای کلاهبرداری اینترنتی تبدیل شده اند. به این ترتیب پرداخت از درگاههای پرداخت نامطمئن یا پرداخت اینترنتی در شبکه های اجتماعی، ورود به یک لینک برای بررسی صحت یک پیام یا نصب اپلیکیشن به کلاه برداری اینترنتی دامن میزنند.

4-برنامه های رژیم غذایی

اپلیکیشنهای ارائه دهنده رژیم غذایی در عصری که مردم برای سلامتی و خوش اندامی خود هر هزینه ای را متقبل میشوند، مخاطبان بسیاری دارند. گاهی اوقات سازندگان این برنامه ها، افراد سودجویی هستند که به بهانه ارائه رژیم غذایی کاربردی و لاغری صد درصد  تضمینی، از کاربران پول زیادی میگیرند. ولی کاربران با پیروی از دستورالعمل آنها تغییری نخواهند دید. از طرفی کلاهبرداران لینکی را برای نصب اپلیکیشن به کاربران ارسال میکنند. کاربران هم با نصب این برنامه، راهی برای دستبرد تمام اطلاعات خود به کلاهبرداران

نشان میدهند.

5-کلاهبرداری با شماره تماس های مختلف

یکی از روشهای کلاه برداری اینترنتی استفاده از شماره تماسهای اینترنتی است.کلاهبرداران با شماره تماسهای اینترنتی به کاربران زنگ میزنند و بعد از چند دقیقه صحبت و هک کردن اطلاعات شخصی یا اطلاعات بانکی، کلاهبرداری خود را انجام میدهند. از طرفی وعدههای پوچ و هدیههای دروغین مردم را گاهی به استفاده از خدماتی تشویق میکنند که در حقیقت مسیرهایی برای کلاهبرداری سارقان اینترنتی هستند.

6-فیلترشکنها راهی برای دزدی اینترنتی

استفاده از شبکههای اجتماعی و سایتهایی که به دلیل تحریمهای علیه ایران مسدود هستند، باعث گرایش کاربران به فیلترشکنها شده اند. اما غافل از آنکه بسیاری ازفیلترشکنها ابزار اصلی کلاهبرداران برای دزدی اینترنتی به حساب میآیند. آنها با تبلیغ فیلترشکن و قانع کردن کاربران به نصب آن، راهی برای هک کردن اطلاعات کاربران به

دست میآورند. غافل از آنکه جرمی غیرقابل چشم پوشی را مرتکب شده اند.

مبحث چهارم ) مصادیق جرم کلاهبرداری رایانه ای

قانون گذار در مواد ۱۳ قانون جرائم رایانه ای مصوب ۱۳۸۸ و ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲ به مبحث کلاهبرداری اینترنتی پرداخته است . در این ماده های قانونی مصادیق کلاهبرداری رایانه ای نام برده شده که مصادیق آن به شرح زیر هستند:

ماده ۱۳ قانون جرائم رایانه ای مصوب ۱۳۸۸ برابر با ماده ۷۴۱ قانون تعزیرات : “هر کس به طور غیر مجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل محو ، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

هلدینگ بین المللی سما