آسیب پذیری دهک های پایین در برابر هزینه های آموزش

حمیده مولائی : امروزه یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی کشورها، پیشرفت تکنولوژی است و یکی از شاخص های تعیین موقعیت تکنولوژی یک کشور، سطح آموزش در آن کشور است. از گذشته های دور، آموزش نقش مهمی در زندگی انسان داشته، ازای نرو در ایران نیز برای ارتقای سطح دانش و رفاه خانواده ها توجه ویژ ه ای به آن شده است. زیرا همه ما می دانیم که سرمایه گذاری در آموزش می تواند به ارتقای بهره وری نیروی کار کمک کند. باتوجه به اهمیت آموزش، به بررسی سهم و نقش آموزش در سبد خانوارهای ایرانی می پردازیم.

سهم آموزش در سبد خانوارهای ایرانی

به جرئت می توان گفت که آموزش در سبد خانوارهای ایرانی جایگاه پایینی دارد. مسکن و خوراک، لوازم بهداشت و درمان، خدمات شخصی، حمل ونقل، پوشاک، ارتباطات، آموزش و تفریحات و سرگرمی به ترتیب در سبد خانوارهای ایرانی جای گرفته اند. سهم آموزش در سبد خانوارهای ایرانی در جامعه شهری برای خانواده های کم درآمد بسیار کم تر از خانواده های پردرآمد است. جزئیات گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که در سال ۱۳۹۹ شهرنشینان ایرانی به طور میانگین مبلغ ۶۲ میلیون و ۱۳۹ هزار تومان خرج کرده اند. از این مبلغ بیشترین آمار مربوط به مسکن و ۱٫۳ درصد مربوط به آموزش بوده است. خروجی این گزارش این است که سهم آموزش در سبد هزینه های خانوار ایرانی نسبتا پایین است.

اما مقایسه این مقدار با هزینه های تحصیل در کشورهای دیگر نشان می دهد ایران رتبه ۱۳ را در بین ۳۳ کشور دارد. میانگین سهم آموزش در خانواده ها در اتحادیه اروپا 1.2 درصد است که به درصد ایران بسیار نزدیک

است. سهم آموزش در سبد خانوارهای روستایی بیشتر است.

نقش آموزش بر زندگی خانوارهای ایرانی

هزینه های تحصیل شامل هزینه های آموزش پیش دبستانی تا متوسطه است و آموزش یک کالای فرهنگی است که مانند دیگر کالای فیزیکی باید در سبد خانوارها قرار بگیرد. افزایش آموزش در خانواده ها، شاخصی برای پیشرفت محسوب می شود و فرصتی برای توسعه فراهم می آورد. بررسی تاثیرات آموزش در جامعه و خانواده نشاندهنده بهبود موقعیت افراد در زندگی فردی و اجتماعی خواهد بود؛ بنابراین وجود یک برنامه مناسب برای افزایش آموزش در خانواده سبب رونق اقتصادی جامعه نیز خواهد شد.

جمع بندی و نتیجه گیری

باتوجه به نقش و اهمیت سرمایه انسانی در توسعه اقتصاد کشور و درآمد خانواده ها، شناسایی و بررسی سهم آموزش در سبد خانوارهای ایرانی بسیار حائز اهمیت است. سرمایه انسانی عبارت است از علم و دا نش و مهارت و تجربه ای که توسط آموزش وپرورش در نیروی کار جامعه ایجاد شده و رشد می کند؛ بنابراین، تحصیلات اعضای خانواده خصوصا سرپرست خانوار، درآمد را افزایش می دهد. داده های بانک مرکزی از سهم آموزش در سبد خانوار ایرانی نشان می دهد خانواده هایی که کمترین درآمد را در کشور دارند، به طور میانگین ۴۰٫۰۰۰ تومان خرج تحصیل می کنند که این مبلغ با رشد تصاعدی تا دهک دهم افزایش می یابد. پس دهک های پایین جامعه در برابر هزینه ها آموزش و تحصیل آسیب پذیرتر هستند؛ در نتیجه این خانوارها برای جبران و افزایش هزینه های آموزش، از بودجه ماهیانه خود برای هزینه های دیگر مثل بهداشت، خوراک و پوشاک کم می کنند. پس اجرای طرح هایی که هزینه آموزش را کاهش دهد، قطعا کیفیت زندگی ایرانی ها را بهبود خواهد بخشید.