سازمان یادگیرنده

دکتر سید حمیدرضا قریشی عضو هیئت علمی دانشگاه:

سازمـان ‌های یادگیـرنده در دنیای کنـونی در رسیـدن بـه اهـداف، مـوفق‌تـر عمـل می‌کنند. باید در نظـر داشـت سازمـان ‌ها امروزه در محیطی کاملاً رقابتی با تحولات شگفت انگیـز بایـد اداره شـوند. تحـولات سال ‌های اخیر و رویدادهایی که سازمان ‌ها با آن روبرو بوده‌اند، گسترده و فراوان است. با همین سرعت نیز نظریه ها و ایده ‌های نو مطرح می‌شود. سازمان‌ها باید به شیوه خلاق، نوآور و رقابتی عمل کرده، تا در این موقعیت‌ های پویـا و پرتلاطم در جهت بقای سازمان و رشد آن در یک چهارچوب تعریف شده، گام بردارند.

به نظر می‌رسد سازمان ‌ها عمر خود را با از دست دادن تطبیق در مقابل تغییرات روز افزون در پیرامون محیط به پایان می ‌رسانند و شکست، آخرین مفهوم و کلامی است که از نهاد سازمان ‌های عقب افتاده به گوش می‌رسد. سازمان ‌ها باید تغییرات را باور و آمادگی کامل جهت مقاوم نمودن در تنش ‌ها و هیجانات پیش رو را داشته باشند. سازمـان ‌های یادگیـرنده با داشتن ظرفیت ایجاد و انتقال دانش در مقابل سرعت علوم در پی افزایـش و توانمند سـازی کارکنان بـرآمـده و تـوسعـه یادگیـری را تسهیـل می‌نمایند.

از طرفـی بـا بهبـود عملکـرد سازمانـی و توانمندسازی نیـروی انسانی (کارکنان) در محیط رقـابتی سازمان ‌هـا، در قالب فرآیند یادگیری سازمانی بهره‌مند و با خلق دانش جدید، آگاهی ‌ها و خلاقیت و نوآوری جهت رشد و بقای سازمان ‌ها گام ‌های مؤثر و تثبیت کننده بردارند.

نیروی انسانی به عنوان کلیدی‌ترین بخش از فرآیند یادگیری همواره مورد تأکید است با توجه به تغییرات محیطی و تلاش برای خارج شدن از قالب سنتی نگرش سازمان به سمت نیروی انسانی به عنوان مغزافزار سازمان یادگیرنده مورد توجه مدیران ارشد سازمان واقع شده است. سازمان یادگیرنده و سـازمان ‌های خلق کننـده آثار حیـاتـی و نویـدبخش بـرای شرایـط حـال و آینـده سازمان ‌های تعالی بخش می‌باشند.

امروزه بهره‌گیـری از مدیریت دانش به عنـوان مغز سازمان می ‌تواند کارکنان را به دانش و اطلاعات مورد نیاز مجهز کرده تا بتوانـد وظایف خود را به درستـی انجام دهند و تصمیمات صحیح‌تر و سریع‌تر را اتخاذ نمایند یا به عبارتی آنها را توانمند سازد. آنچه مهم است، حمـایت مدیران عـالی و استفـاده درست از دانش کسب شـده، برای افزایش کارآیـی است که موجب ایجاد خلاقیت و نوآوری در کارکنان، توانمندسازی آنها و در نهایت ایجاد یک سازمان یادگیرنده خواهد شد.

به دلیل اهمیت و نقش تأثیرگذار مدیران عالی در شکل‌گیری محیط کار و عملکرد کارکنان، لازم است مدیران عالی با پیاده سازی مدیریت دانش در محیط فعالیت سازمانی، بـه توانمند سازی کارکنـان کمک نموده و در نهایت موجب خلق سازمان یادگیرنده بر پایه الگوی مدیریت دانش راهبردی گردند.

در اینجا لازم است متذکر شویم که مدیران عالی به منظور یک سازمان یادگیرنده می‌بایست، در نقش رهبـر بر کارکنان نافذ و مؤثر بوده و نقش خود را در مواردی همچـون آموزش کارکنـان، توانمندسازی کارکنان، ایجاد خلاقیت و نوآوری و توسعه و اشتراک دانش به خوبی ایفا نمایند . همچنین آنان بایستی توجه ویژه‌ای به دو مقوله مهم نیروی انسانی و مباحث مرتبط با آن و پیاده سازی مدیریت دانش داشته و دانش مدیریت خود را در این زمینه ‌ها ارتقا دهند.

از سوی دیگر باید گفت کـه خلـق و به کارگیـری دانـش بـرای رقـابت گـرایی و حیـات سازمان ‌ها ضروری شناخته شده است. دانش نمی‌تواند به سادگی دیگر منابع، ذخیره و یا تصاحب شود و نمی‌تواند به سادگی آنها به طور سیستماتیک مدیریت و به کار گرفته شود.

ادبیات مدیریت دانش با سازمان‌های یادگیرنده نیز پیوند خورده است. یک سازمان یادگیرنده سازمانی است که در خلق، تحصیل و تبدیل دانش و در همسان سازی رفتارش با دانش و دیدگاه‌های جدید تبحر دارد. برای یادگیری دانش جدید ضرورت دارد و این دانش می‌تواند از داخل یا خارج سازمان نشأت بگیرد لیکن تا زمانی که به تغییر در نوع عملکرد سازمان منجر نشود یادگیری سازمانی و به تبع آن بهبود را ایجاد نمی‌کند از همین روست که یادگیری سازمانی به مدیریت دانش نیاز دارد.