تبـییـن چرایـی پیمان شکنی زنان (قسمت اول)

لیلا اکرادلو دکتری تخصصی روانشناسی و کارشناس رسمی سازمان نظام روانشناسی:

چکیـده

هدف از مطالعه مروری حاضر که در سال 1400 انجام پذیرفت، شناخت علل و عوامل زمینه ساز روابط فرازناشویی زنان است. این موضوع از آنجایی اهمیت می یابد که خیانت در روابط زناشویی تأثیرات مخرب و بلندمدتی دارد. روش مطالعه حاضر از نوع مطالعات ثانویه است و با توجه به روش اجرا، مرور سیستماتیک تلقی میگردد. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از پایگاه های اطلاعاتی و مطالعات کیفی که در بازه زمانی 1391 تا 1399 و 2011 تا 2020 به علل و عوامل ایجاد روابط فرازناشویی زنان پرداخته اند. در نهایت 22 پژوهش شامل 16 مطالعه ایرانی و 6 مطالعه غیر ایرانی که دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند، بررسی شد.

یافته ها نشان داد علل و عوامل مؤثر بر پیمان شکنی زنان، در چهار مقوله اصلی فردی، بین فردی،خانوادگی و فرهنگی-اجتماعی طبقه بندی می شود. نتایج حاکی از آن بود که مهمترین عامل درگیری زنان در روابط فرازناشویی، برآورده نشدن نیازهای عاطفی و جنسی توسط همسر است که این عامل زیر مقوله عوامل بین فردی است. با توجه به مـاهیت این عـوامل، توجه و ارائه آموزش های لازم به زوجیـن در ایـن زمینـه مـی توانـد نـقـش تعیین کننـده ای در کاهش روابط فرازناشویی داشته باشد.

مقدمه

ازدواج یک بنیان جهانشمول بشری است و تعهد به رابطه زناشویی همواره و در همه جوامع یکی از اصول اساسی این بنیان و ارتباط میان زوجین بوده است. با وجود اینکه بیشتر زوج ها زندگی مشترک را به خوبی شروع می کنند، مسائل متعددی وجود دارد که به روابط زناشویی صدمه می زند.

یکی از این صدمات که به ایجاد تعارض های عمیق، طلاق و آسیب های روانی و اجتماعی متعـدد می انجامد، داشتن روابط فرازناشویی توسط یک یا هر دو زوج است. روابط فرازناشویی آسیبی جدی برای زندگی مشترک است و یکی از مهمترین دلایل طلاق و از هم پاشیدگی کانون خانواده ها به شمار می رود (غفوریان نوروزی و همکاران،1397).

بر اساس تعریف کلی از استارات ات ال (2017)، رابطه فرازناشویی؛ نقض تعهد در رابطه دو نفره است که منجر به شکل گیری درجاتی از صمیمیت عاطفی و فیزیکی با فردی دیگر می شود (امانی و همکاران،1398) پژوهش ها در زمینه خیانت آن را بیشتر به دو نوع اصلی خیانت جنسی و خیانت عاطفی تقسیم می کنند (گییترات ال،2017). از طرفی دیگر، پژوهش ها نشان می دهند میزان، علل و عوامل زمینه ساز، نوع خیانت، واکنش زوج آسیب دیده، نگرش جامعه و پیامد پیمان شکنی برای زوجین، در زنان و مردان متفاوت است. مطالعه انجـام شـده در آمـریـکـا توسط ایندور، پـری پـالـدی، هیرسچبرگ بیـرن بائـوم  و دیوتسچ (2015) نشان می دهد 21 تا 25 درصد مردان و 11 تا 15 درصد زنان در طول زندگی زناشویی خود مرتکب خیانت شده اند (غفوریان نوروزی،1397).

مردان کمتر احساس گناه می کنند، بیشتر درگیر خیانت جنسی می شوند، زودتر خیانت می کنند و به بی وفایی جنسی همسر خود واکنش شدیدتری نشان می دهند. زنان به بی وفایی عاطفی حساسیت بیشتری نشان می دهند و واکنش آنها به بی وفایی اغلب به صورت افسردگی است (شیردل و همکاران،1400).

از سوی دیگر، روابط فرازناشویی در زنان اغلب به صورت پنهانی انجام می شود؛ ضمن اینکه قبح این رفتار به ویژه در جامعه ایران باعث شده آمار و ارقام دقیق و رسمی درباره آن وجود نداشته است (غفوریان نوروزی،1397). واکنش جامعه هم نسبت به بی وفایی زنان نسبت به مردان تفاوت دارد و خیانت مردان قابل قبول تر است و میزان مجازات های رسمی و غیر رسمی برای چنین انحرافاتی برای زنان بیشتر از مردان است (فتحی و همکاران،1395).

از طـرفـی دیگـر، پیمـان شکنی موجب می شود خانــواده هــا بـا مـسائلی ـ نظیر بحران زناشویی، تضعیف عملکردی در نقش های والدینی و مشکلات شغلی روبه رو می شوند (استفانو،2008). باس و شاکلفورد (2003) اظهار می دارند پیامدهای خیانت همسر، مسائلی نظیر ضرب و شتم و اقدام به خودکشی است؛ حتی در بسیاری از موارد، مردان همسران خود را به دلیل وجـود نفر سـوم (معشـوق) به قتـل مـی رسـاننـد (عبـدالملکـی و همکـاران، 1393).

به طور کلی روابط فرازناشویی، رویداد نسبتاً شناخته شده در جوامع مختلف است و از طرفی دیگر، به عنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد طلاق ، در حال افزایش است (بهمنش و رضایی،1400). کالب هریس (2018)، عنوان می کند 50 تا 65 درصد زوج درمانی ها مربوط به درمان مسائل مرتبط با رابطه فرازناشویی است (غفوریان نوروزی و همکاران،1397). از مهمترین عوامل مرتبط با درمان، شناسایی دقیق فاکتورهای دخیل در شکل گیری این روابط است. بنابراین، بررسی های علمی جهت شناسایی عوامل و متغیرهای مرتبط با این مشکل و پیامد های آن در جامعه ضرورتی اجتناب ناپذیر است (فتحی و همکاران، 1395). پژوهشگران عوامل متعددی برای خیانت برشمرده اند.

روان رنجوری، پیشینه خیانت، تعداد شرکای جنسی پیش از ازدواج و دلبستگی نا ایمن، از جمله این عوامل می باشند (لگوئه،2013). در ایران نیز پژوهش های متعددی در رابطه با علل و عوامل روابط فرازناشویی صورت پذیرفته است. چوپانی و همکاران (1395) عمده دلایل بی وفایی را اختلال در روابط بین فردی نظیر نارضایتی عاطفی، نارضایتی جنسی، افزایش تعـاملات منفـی نسبت به تعـاملات مثبت بر شمردند. به طور کلی به نظر می رسد عوامل متعددی در ارتباط با هم قرار می گیرند و زمینه ساز پدیده فرازناشویی می شوند.