اقتصاد بازار تجهیزات مهندسـی پزشکی در ایران(قسمت اول)

امروزه در بازار جهانی انواع محصولات و دستگـاه هـای مـهنـدسـی پـزشکـی بـا جذابیت های خاص، از یک طرف فرصت هایی بزرگ در اختیار محققـان، تولیدکنندگان، فروشنـدگان، پخش کنندگان گـذاشته و از طرفی انتخـاب های دشـواری را پیش روی سیاست گذاران و تصمیم سازان کلان کشورها قرار داده است.

بـازاری که برای موفقیـت در آن هـزینه- های سرسام آوری صـرف تحقیق و توسعه محصولات جدید و کاهش هزینه های تولید می‌شود تا چهـره زنـدگی بشـر دستخوش تغییرات خاص گردد. هم اکنون هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند که در تولید تمامی تجهیزات پزشکی مورد نیاز، خود کفا شده است.

بر طبق آمار حدود %96 از داروهای مصرفی و %35 از تجهیزات پزشکی در کشور ایران تولید داخلی هستند. صنعت سلامت، روندی پیوسته صعودی دارد زیرا سلامت کالایی است که انسان همواره مبالغ زیـادی را حاضـر است بـرای بدست آوردن آن بپردازد و به همین خاطر، جامعه، سالانه هزینه های بیشتری برای حفظ سلامت خود می پردازد.

یـکـی از بـخـش هـای جـذاب اقـتـصـاد سـلامـت، تولیـد تـجـهیـزات پـزشـکـی است که بـازده سـرمـایـه گـذاری در ایـن بخش از استاندارد های جهانی بالاتر بوده و طبـق آمـار، شـاخـه تجـهیـزات سلامـت، گردش مالی ای بالغ بر 117 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است و جالب است بدانیم ایالات متحده آمریکا بازیگر اول این بازارها می باشد.

بعد از آن کشور آلمان با 1350 شرکت فعال در بخش تجهیزات پزشکی و سپس چین در جایگاه سوم قرار دارد. از نکات قابل توجه در اقتصاد سلامت، تولید، بازاریابی و قطب های مصرف است و توجه خاص این کشورها به این موارد است. به گونـه ای که کانون توجـه این کشورها، خاورمیـانه مـی باشد.

تا جاییـکه خاورمیانه اصلی ترین هدف بازاریابی و فروش در اقتصاد تجهیزات پزشکی است. وجود کشور ایران بعنوان یکی از اصلی ترین کشورهـای خاورمیـانه و داشتـن رتبه سوم جهـانی در تولید مهنـدس، می‌تواند فرصت خوبی جهت بکارگیری این قشر فرهیخته در این صنعت برای رسیدن به یک اقتصاد پویا را رقم بزند.

جهت رشد اقتصادی ایران در مهمترین شاخه اقـتـصـاد و جـهــان هـمـان اقـتـصــاد تجهیـزات پـزشکـی است کـه می بـایـست اصـلاح ساختـار اداری، شفـاف سـازی ارزی در حـوزه تجـهیـزات پـزشکـی، حمـایت از شرکت های دانش بنیـان در حوزه سلامت، توسعـه فضـای ورود بخـش خصـوصـی بـه تولید، اصلاح سیستم قیمت گذاری، بازکردن دروازه هـای صـادراتی و… مـد نظـر دولـت قرار بگیرد.

طبق آمار بین المللی، کشور ایران متأسفانه در رتبه 99 از 140 کشور جهان از نظر شاخص رقابت پذیری جهانی در محیط کسب و کار قرار دارد. مـوقعیـت استـراتـژیـک کشـور ایـران بـا وجـود مزیت هـای جغرافیـایـی، ترانزیتـی، حمـل و نقـل و تقاضـای بالای همسایگان به خــریــد کــالا از کـشـور ایــران، و بــا برخـورداری از 34 مرز جاده ای بین المللـی، 5 مرز ریـلـی و بـیـش از 11 بنـدر تـجـاری کـوچـک و بـزرگ و هـمچنیـن قـرارگیـری کشـور ایران در مسیـر کریدورهـای ترانزیتی بین المللی، پتانسیل های بسیارخوبی در جهت توسعه تجارت تجهیزات پزشکی در منطقه را دارد.

کشور ایران با پتانسیل های عالی خود در حوزه علم و فناوری با رتبه اول منطقه و شانزدهم جهانی بر حسب مقالات و مدارک علمی و رتبه تولیدات زیست فناوری در رتبه 13 جهان و اول منطقه و همچنین کشور صاحب تکنولوژی نانو، آمادگی الزم برای تشکیل قطب تجهیزات پزشکی در منطقه را دارد. اهمیت اقتصـادی ایـن صنعـت در تمـامی کشورهایی که قصد رقابت اقتصادی با یکدیگر را دارند نیز بسیار مشهود است.

چهار اقتصاد بزرگ جهان (آمریکا، چین، ژاپن و آلمـان (جـزء بزرگتـریـن تولیـدکننـدگان و مصـرف کننـدگان تـجـهیـزات پـزشکـی در جهان هستند. چیـن در سـال، حــدود 100 میـلـیـارد دلار و آلــمـان در ســال، حــدود 34 میـلیـــارد یـورو تـجهیـزات پـزشکـی تـولیـد و عرضـه کرده اند. نکتـه قابـل توجـه ایـن است که آلمـان بیـش از 17 مـیـلیـارد یــورو از تــولیـدات خــود را به کشورهای دیگر صادر کرده است. بانک ها موسسات مالی و اعتباری، صندوق های سرمایـه گذاری، و دولت ها مهم تـرین سرمایه گذاران این صنعت هستند.

البته در حدود %70 از سهام شرکت جانسون اند جانسون و بیش از %80 از سهام شرکت مدترونیک در اختیار اشخاص قرار دارد. در کشور ما نیز تولید تجهیزات پزشکی در اولویت قرار دارد. با توجه به سودآوریِ تولید این محصولات در داخل کشور، اشخاص بسیاری به سمت تولید حرکت کرده اند. اما جای خالی سرمایه گذاران کلان و متخصصان همچنان در این مسیر دیده می‌شود. رتبه کشور ایـران در بـازار جهـانی مصـرف تجهیزات پزشکی در رده 35 جهان قرار دارد.

کشور ایران با حدود 1٫5 میلیـارد دلار بازار مصرف تجهیزات پزشکی خود بعد از فنلاند در این رتبه قرار دارد. کشور ایران نزدیک به نیم درصد کل بازار مصـرف تجهیـزات پزشکـی جهان را داراست و بـا داشتـن سهـم 0٫004 درصـدی خــود از صـادرات جـهانـی تجهیـزات پـزشـکـی در رتـبـه 64 جهـان قـرار دارد. همـچنـیـن بـا سـهــم نـیــم درصــدی خــود از واردات تجهیـزات پزشکـی در رتبـه 36 جهـان واقع شـده است.

طبـق آمـار بـدست آمـده مصـرف تجهیزات پـزشـکـی در کشـور ایــران در حـدود 1٫5 میلیارد دلار می‌باشد که از این میزان بزرگترین بخش مصرف تجهیزات پزشکی مورد نیاز در کشور ایـران مربوط بـه دستگاه های تشخیص تصویـری با رقم تخمینی 400 میلیون دلار در سال است.